VỊ THẾ KINH TẾ VIỆT NAM TRONG BỨC ẢNH CHÂU Á VÀ BÀI HỌC TỪ INDONESIA: CHUYỂN ĐỔI SỐ - "CHÌA KHÓA" THÚC ĐẨY TĂNG TRƯỞNG
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang vận động mạnh mẽ sau giai đoạn đầy biến động, các quốc gia châu Á nói chung và khu vực Đông Nam Á nói riêng đã thể hiện nỗ lực đáng kể trong việc củng cố vị thế, đẩy mạnh hội nhập. Việt Nam, với GDP đạt khoảng 476,3 tỷ USD năm 2024 (tương đương 1,2% tổng GDP châu Á), đang đứng trước cơ hội bứt phá nhưng cũng đối diện nhiều thách thức. Trong đó, chuyển đổi số nổi lên như một trong những yếu tố mang tính “bắt buộc” để xây dựng nền tảng tăng trưởng bền vững.
1. Bối cảnh tăng trưởng: Việt Nam và bài học từ Indonesia
1.1. Nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á – Indonesia tăng trưởng 5,03% năm 2024
- Theo số liệu của Cơ quan thống kê Indonesia, GDP của nước này đạt 5,03% năm 2024, thấp hơn một chút so với 5,05% năm 2023. Đây cũng là mức tăng thấp nhất trong ba năm trở lại đây.
- Quý IV/2024, GDP Indonesia tăng 5,02%, gần như tương đương mức 4,95% của quý III. Yếu tố then chốt là tiêu dùng hộ gia đình (chiếm hơn 50% GDP) tăng 4,98%, và đầu tư tăng 5,03%.
- Việc Ngân hàng Trung ương Indonesia cắt giảm lãi suất 50 điểm cơ bản từ tháng 9/2024 cùng các ưu đãi chính phủ (cắt giảm thuế tài sản, tăng lương tối thiểu) đã góp phần duy trì tăng trưởng. Tuy nhiên, những tranh chấp thương mại toàn cầu và dự báo thuế quan từ Hoa Kỳ trong tương lai có thể làm gia tăng bất ổn thương mại, ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng năm 2025 (ngân hàng trung ương hạ dự báo còn 4,7%–5,5%).
1.2. Việt Nam: Tăng trưởng 7,09% năm 2024 và mục tiêu 8% cho năm 2025
- Dù quy mô GDP còn khiêm tốn so với Indonesia (1,4 nghìn tỷ USD), Việt Nam đã ghi nhận mức tăng trưởng 7,09% năm 2024. Mức tăng này chỉ thấp hơn một số năm nổi bật như 2018, 2019 và 2022 trong giai đoạn 2011–2024.
- Riêng quý IV/2024, GDP tăng 7,55%, tiếp nối xu hướng quý sau cao hơn quý trước (quý I: 5,98%; quý II: 7,25%; quý III: 7,43%).
- Nhằm hiện thực hóa khát vọng vươn tầm, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng 8% năm 2025, hướng tới tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026–2030.
Những con số trên thể hiện hai điểm mấu chốt:
1. Indonesia với quy mô lớn và tốc độ tăng trưởng ổn định ~5% đã củng cố vị thế “đầu tàu” Đông Nam Á.
2. Việt Nam tuy quy mô còn hạn chế nhưng tốc độ tăng cao (trên 7%) mở ra cơ hội rút ngắn khoảng cách, nếu tận dụng tốt các động lực mới.
2. Chuyển đổi số: “Chìa khóa” cho tăng trưởng bền vững
Trong bối cảnh cạnh tranh khu vực và xu thế “số hóa” trên toàn cầu, chuyển đổi số (Digital Transformation) không chỉ là một lựa chọn, mà đã trở thành “mệnh lệnh” để doanh nghiệp và quốc gia bứt phá.
2.1. Định nghĩa và tầm quan trọng
- Chuyển đổi số được hiểu là sự tích hợp công nghệ kỹ thuật số (AI, Big Data, IoT, điện toán đám mây…) vào mọi lĩnh vực hoạt động, từ quản trị, sản xuất đến dịch vụ khách hàng.
- Ở Việt Nam, khái niệm “chuyển đổi số” phản ánh quá trình chuyển đổi mô hình kinh doanh truyền thống sang doanh nghiệp số, thay đổi cả phương thức điều hành, văn hóa làm việc lẫn cách thức cung cấp sản phẩm, dịch vụ.
Tầm quan trọng của chuyển đổi số nằm ở khả năng:
1. Cắt giảm chi phí và gia tăng hiệu quả vận hành.
2. Tiếp cận khách hàng mới, đa kênh, xuyên biên giới.
3. Ra quyết định nhanh và chính xác hơn, nhờ dữ liệu thời gian thực.
4. Xây dựng chính phủ số, kinh tế số và xã hội số, đảm bảo dịch vụ công được cung cấp kịp thời, minh bạch, bình đẳng cho mọi người dân.
2.2. Ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý nhà nước và doanh nghiệp
• Cơ quan nhà nước:
- Ứng dụng CNTT, số hóa dữ liệu, nâng cấp trải nghiệm của người dân đối với các dịch vụ công.
- Từ quản lý giấy tờ đến quản lý bằng nền tảng trực tuyến, sử dụng mã số định danh, góp phần tiết kiệm chi phí và tăng tính minh bạch.
• Doanh nghiệp:
- Sử dụng AI, Big Data, Cloud… để tối ưu quy trình làm việc, quản lý chuỗi cung ứng, tương tác khách hàng hiệu quả.
- Thay đổi văn hóa doanh nghiệp, tập trung vào sáng tạo và khả năng học hỏi liên tục để nâng cao năng suất lao động.
- Tăng khả năng cạnh tranh, tiếp cận thị trường toàn cầu thông qua thương mại điện tử, thanh toán số, dịch vụ trực tuyến…
2.3. Lợi ích vĩ mô và vi mô
• Vĩ mô:
- Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số sẽ rút ngắn khoảng cách giàu – nghèo, địa lý, tạo ra sự minh bạch và tạo nên nguồn lực mới cho tăng trưởng.
- Giúp mỗi cá nhân trở thành một “doanh nghiệp tiềm năng” khi chỉ cần một chiếc điện thoại thông minh hay máy tính kết nối Internet để tiếp cận thị trường toàn cầu.
• Vi mô:
- Doanh nghiệp cắt giảm chi phí, tăng tốc độ đưa sản phẩm ra thị trường, tiếp cận thêm hàng triệu khách hàng tiềm năng.
- Tăng trải nghiệm khách hàng, hỗ trợ ra quyết định dựa trên dữ liệu, từ đó nâng cao vị thế cạnh tranh.
________________________________________
3. Động lực tăng trưởng và thách thức cho Việt Nam
3.1. Động lực tăng trưởng
1. Dân số trẻ, tầng lớp trung lưu tăng nhanh: Thúc đẩy tiêu dùng nội địa, tạo thị trường sôi động cho các dịch vụ số, thương mại điện tử.
2. Hội nhập sâu rộng: Các hiệp định thương mại thế hệ mới (CPTPP, EVFTA…) mở cửa cho xuất khẩu và thu hút FDI, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ, chuyển đổi số.
3. Môi trường chính trị ổn định: Tạo niềm tin cho nhà đầu tư, đồng thời hỗ trợ chính sách nhất quán về phát triển kinh tế số.
3.2. Thách thức cần vượt qua
1. Năng suất lao động và chất lượng nguồn nhân lực: Để nâng cao vị trí trong chuỗi giá trị, Việt Nam cần tập trung giáo dục, đào tạo kỹ năng số, đổi mới sáng tạo.
2. Phụ thuộc xuất khẩu, bất ổn thương mại toàn cầu: Những tranh chấp, thuế quan có thể ảnh hưởng đến thị trường xuất khẩu, gây khó khăn cho tăng trưởng.
3. Hạ tầng số và khung pháp lý: Tiếp tục đầu tư hạ tầng viễn thông, dữ liệu; xây dựng chính sách bảo mật, an toàn thông tin và các chuẩn mực pháp lý cho giao dịch điện tử.
4.Tư duy quản lý cũ: Quá trình số hóa đòi hỏi thay đổi từ tư duy, văn hóa đến hành động; cần quyết tâm mạnh mẽ trong cải cách thể chế.
______________________________
4. Hướng đi cho tương lai
1. Thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia:
- Xây dựng chính phủ điện tử toàn diện, cung cấp dịch vụ công nhanh chóng, minh bạch; hình thành chính phủ số lấy dữ liệu làm trọng tâm.
- Kêu gọi đầu tư công nghệ: Khuyến khích lĩnh vực tư nhân, startup phát triển các nền tảng số phục vụ doanh nghiệp.
2. Nâng tầm chất lượng nguồn nhân lực:
- Cải thiện hệ thống giáo dục, thúc đẩy kỹ năng số, các chương trình đào tạo AI, Big Data, Cloud Computing…
- Liên kết doanh nghiệp – trường đại học – viện nghiên cứu để thúc đẩy R&D, chuyển giao công nghệ.
3. Phát triển kinh tế số, xã hội số:
- Đặt mục tiêu tạo ra hàng loạt doanh nghiệp số quy mô vừa và nhỏ, đồng thời thu hút các tập đoàn công nghệ lớn đầu tư.
- Khuyến khích thương mại điện tử nông thôn, đảm bảo mỗi người dân đều có điều kiện tiếp cận hạ tầng mạng tốc độ cao.
4.Tận dụng hội nhập quốc tế:
- Thực thi hiệu quả các FTA, đẩy mạnh xúc tiến thương mại số, xây dựng thương hiệu Việt Nam trên nền tảng trực tuyến.
- Tiếp tục cải cách thể chế, hỗ trợ doanh nghiệp vươn ra thị trường khu vực và thế giới.
________________________________________
5. Như vậy
Nỗ lực chuyển đổi số của Việt Nam không chỉ mang tính chất thời điểm mà đòi hỏi tầm nhìn chiến lược dài hạn. Trong bức tranh kinh tế Đông Nam Á, Indonesia đang duy trì vai trò “đầu tàu” với tăng trưởng ổn định ~5%, còn Việt Nam tuy GDP khiêm tốn hơn nhưng lại có tốc độ bứt phá 7,09% năm 2024 và đặt mục tiêu 8% cho năm 2025.
Để hiện thực hóa khát vọng vươn lên, việc ứng dụng chuyển đổi số sẽ là “mấu chốt” giúp nâng tầm năng suất, tối ưu nguồn lực, mở rộng thị trường và giảm chi phí. Nếu làm tốt, Việt Nam không chỉ thu hẹp khoảng cách với các nước láng giềng, mà còn tạo dựng vị thế mới trên bản đồ kinh tế số toàn cầu, đóng góp tích cực vào quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa và mang lại lợi ích thiết thực cho người dân.
Tăng trưởng cao, ổn định vĩ mô, và đổi mới sáng tạo dựa trên chuyển đổi số chính là “ba chân kiềng” giúp Việt Nam bứt phá và khẳng định vị thế trong kỷ nguyên kinh tế số.
Tham khảo : https://cafef.vn/nen-kinh-te-lon-nhat-dong-nam-a-cong-bo-tang-truong-gdp-nam-2024-cao-hay-thap-so-voi-viet-nam-18825021213093533.chn
Hóa keo Bình Thạnh
.jpg)
